Akrepler Tehlikeli Mi? Bilmeniz Gereken 8 Şey

Yazan ve doğrulayan biyokimya Luz Eduviges Thomas-Romero

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Akrepler tehlikeli mi? Genelde insanlar akreplerden daha çok, ne kadar zararlı oldukları üzerinde durur. Maalesef bu yaklaşım, bu hayvan cinsinin çok tehlikeli olduğu inancını daha da güçlendiriyor. Ancak akrepler onlara damgalanan bu korkutucu ve zararlı sıfatları hak etmiyor.

Bu yüzden bu yazıda, bu hayvan cinsine karşı sahip olduğumuz fobiyi biraz olsun önlemeye çalışmak istiyoruz. Bu güzel ve etkileyici hayvana dair bazı gerçekleri sizinle paylaşacağız. ”Akrepler tehlikeli mi?” sorununa beraber cevap arayacağız. Aslında ne kadar harika ve inanılmaz hayvanlar olduklarını gördüğünüz zaman çok şaşıracaksınız. Akreplerin şaşırtıcı özellikleri vardır ve bu özelliklerin bazılarını bilmeniz onları sevmenizi sağlayabilir.

1. Akrepler zehirli oldukları için mi tehlikelidir?

Öncelikle şunu belirtmeliyiz, akrepler Arachnida sınıfına ait eklem bacaklılardır. Bu sınıfın içinde örümcekler de bulunur. Bu hayvan grubunu kolayca ayırt edebilirsiniz; çünkü vücutları iki bölümden oluşur ve sekiz bacaklı bir gövdeleri vardır.

Bütün akrepler zehir üretir. Akrebin korkutucu bir görünüme sahip olan kuyruğu, karın bölgesinden başlar ve yukarı doğru kıvrımlı beş parçadan oluşur. Kuyruğunun son bölümü, zehir üretiminin gerçekleştiği yerdir. Bu son kısımda, zehri avına sokmasını sağlayan iğnesi (aculeus) bulunur.

Akrepler ürettikleri zehir miktarını ve avlarına enjekte edecekleri dozu kontrol edebilirler. Örneğin avlarını öldürmek istiyorlarsa farklı bir doz, sadece kendilerini savunmak istiyorlarsa daha farklı bir doz uygulayabilirler.

2. Akrepler insanlar için o kadar da tehlikeli değildir

Bunu duymak sizi şaşırtabilir ancak birkaç istisna dışında, akrepler insanlara büyük bir zarar veremez. Dünyada bilinen yaklaşık 2000 akrep türünden yalnızca 25 tanesi yetişkin bir insanın sağlığını tehlikeye sokacak kadar güçlü bir zehir üretebilir. Ancak küçük çocuklar ve yaşlı insanlar daha büyük risk altındadır.  Yaşlılar, eğer bağışıklık sistemleri zayıfsa akrep zehrinden zarar görebilir.

Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nde endişelenmeye değer tek bir akrep türü vardır, o da Arizona akrebidir. Asıl ismi Centruroides sculpturatus olan bu akrep türü, ufak bir canlıyı öldürebilecek derecede güçlü bir zehir üretebilir.

Neyse ki, akrep panzehirleri çoğu hastanede ve sağlık ocağında yaygın olarak bulunmaktadır. Bu nedenle akrep sokması sonucu meydana gelen ölüm sayısı nadirdir.

3. Akrepler yumurtlamaz, doğurur

Vücutlarının etrafında yumurtalarını taşıyan eklem bacaklıların aksine, akrepler tamamen olgunlaşmış yavrular doğurur. Gebelik dönemleri, türüne bağlı olarak 2 ay kadar kısa olabileceği gibi, 18 ay kadar da sürebilir. Doğumdan sonra yeni doğan akrepler annelerinin sırtında yaşar; kendi başlarına hareket etmeye başlayana kadar anneleri onları korumaya devam eder.

4. Akrepler gezegendeki en eski canlılardan biridir

Bilim insanları mevcut örnekleri inceleyerek, akreplerin 3 metre uzunluğundaki bir deniz canlısından evrimleştiğini düşünüyor. Bu tezi kanıtlayabilecek fosil bulgular var.

Anlaşılan akrebin ilk ataları denizlerde yaşıyordu. Silüryen döneminde, yani 420 milyon yıl önce, bu canlı türünün bir kısmı su dışındaki hayata da adapte olmayı başardı.

5. Akrepler neredeyse her ortamda hayatta kalabilir

Artık akreplerin milyonlarca yıldır dünyada olduğunu bildiğinize göre, muhtemelen ne kadar şaşırtıcı bir şekilde dayanıklı olduklarını da hayal edebilirsiniz. Genelde ortalama iki veya üç yıl hayatta kalmalarına rağmen, bazı akrep türleri 25 yıla kadar yaşayabilir. Akrep için gerçek bir hayatta kalma şampiyonu diyebiliriz.

Örneğin akrepler hiçbir şey yemeden veya içmeden bütün bir yıl yaşayabilir. Buna neden olan şey, yiyeceğin zor bulunduğu zamanlarda metabolizmalarını yavaşlatabilmeleridir. Akciğerlerinin özel yapısı sayesinde boğulmadan birkaç saat boyunca su altında kalabilirler.

Akrepler zor ve kuru ortamlara alışkındır. Metabolizma hızları son derece düşük olduğu için, çoğu eklem bacaklıya göre daha az oksijene ihtiyaç duyar. Ortalama bir eklem bacaklının tükettiği oksijenin yaklaşık olarak onda birini tüketir. Akrepler, radyoaktif etkenlere karşı da yüksek bir dirence sahiptir. Bu yüzden nükleer bir saldırı sonucu yaşamaya devam etme şansları, diğer hayvan türlerine göre bir hayli yüksektir.

Akrepler, uyum konusunda uzmandır. Gezegendeki hemen hemen her kıtada akreplerin yaşıyor olması tesadüf değildir (Antarktika dışında).

6. Buldukları her şeyi yerler

Çoğu akrep gece avcısıdır ve böceklerle, örümceklerle veya daha küçük eklem bacaklılarla beslenir. Ayrıca larvaları ve solucanları yemeyi de severler.

Büyük akrepler daha büyük avlarla beslenebilir. Hatta bazı akrep türleri küçük kemirgenleri ve kertenkeleleri bile yiyebilir. Çoğu akrep yenilebilir herhangi bir yiyecekle beslenebilirken, bazı akrepler özellikle bazı böcek ve örümcek türlerini avlar. Ortamdaki besin kaynakları yeterli değilse, aç bir anne akrep kendi bebeklerini bile yiyebilir.

7. Akrepler karanlıkta parladıkları için mi tehlikelidir?

Tam olarak bilinmeyen nedenlerden dolayı akrepler parlıyor. Akrebin kütikülü (üst deri) veya genel olarak derisi ultraviyole ışığı emer ve bunu insanların gözüne ışık olarak yansıtır.

Bu özellik, birçok yeni akrep türünün tanımlanmasına yardımcı oldu. Şöyle ki, akrep fosilleri yüz milyonlarca yılı kayalara gömülü halde geçirmesine rağmen yine de floresan yayabilir.

8. Akrepler çiftleşmeden önce dans eder

Çiftleşecek olan akrepler, bir çeşit dansa benzeyen kapsamlı bir ritüele başlar. Erkek ve dişi ilk teması kurduğu zaman dans etmeye başlar. Daha sonra, ritüel devam ederken erkek spermlerini bırakacak uygun bir yer bulur.

Erkek akrep spermlerini bıraktığı zaman dişiyi o bölgeye doğru yönlendirir. Dişi, spermleri toplayabilmek için genital açıklığını bölgeye yerleştirir. Vahşi doğada yaşayan erkek akrepler, çiftleşme bittikten sonra hızlı bir şekilde ortamı terk eder. Ancak çiftleşen akrepler bir kafesin içindeyse, çiftleşmeden sonra dişi akrep erkeği yiyebilir.

”Akrepler tehlikeli mi?” sorusuna umarız tatmin edici bir cevap verebilmişizdir. Gördüğünüz gibi korkacak hiçbir şey yok. Akrepler zehirlerini avları için kullanır ve biz av olmak için fazla büyüğüz. Eğer bir akrep tarafından ısırılırsanız, buna neden olan şey muhtemelen bir yanlış anlaşılmadır. Asıl sorun yanlış zamanda yanlış yerde olmanızdır.