Hirudo Medicinalis: Tıbbi Sülük

Hirudo medicinalis bir sülüktür, halkalı solucan ve Hirudin familyasına ait bir omurgasızdır. Bu tıbbi sülük türü, yüzyıllardan bu yana tıbbi amaçlarla kullanılmaktadır.

Tıbbi sülük tarihçesi

Sülükleri tıbbi amaçlar için kullanan insanlara dair Antik Mısır, Yunanistan, Roma ve Mezopotamya’ya kadar yazılı kayıtlar bulunmaktadır. Orta Çağ boyunca, sülükler çok çeşitli hastalıkların tedavisinda yaygın bir biçimde kullanılmıştır.

İnsanlar o dönemlerde vücudun dört salgıdan oluştuğunu düşünüyordu: kan, sarı safra, siyah safra ve balgam. Teori, dört salgının dengesindeki herhangi bir değişikliğin tıbbi sorunlara yol açtığı üzerineydi.

Bu, en önemli salgının (kanın) bir kısmını emmenin, bu dengeyi yeniden kurmanın anahtarı olduğu anlamına geliyordu. Bunu yapmanın iki ana yolu vardı: kan alma ve tıbbi sülük tedavisi.

Anatomi

Tıbbi sülük, Annelida filumu ve Hirudinae familyasından hermafrodit bir halkalı solucandır. 600 farklı sülük çeşidi arasında bu tür, tıp alanındaki en değerli olandır.

Gelişimlerini tamamlamış sülükler, beslendikten sonra yaklaşık 20 cm boyuta ulaşabilir. Beslenmediklerinde, bu boyutun üçte biri kadar olabilirler. Biri arkada diğeri de vücudunun önünde iki vantuza sahiplerdir.

“Ön” vantuz ağzı gibidir. Küçüktür, hareketlidir ve kan emmek için üç çeneye sahiptir. Her çene, 60-100 arasında dişe sahiptir, bu da çene içinde bir çeşit “Y” şekli oluşturur. “Arka” vantuz çoğunlukla sadece kilitlenmesi ve kilitli kalmasına yardım etmek içindir.

Tıbbi sülük tükürüğü

Tıbbi sülükler, yaklaşık 60 farklı protein salgılayan tükürük bezlerine sahiptir. Hepsinin farklı tıbbi özellikleri vardır. İşte en çok bahsetmeye değer olanlardan bazıları:

• Antikoagülanlar: Esas olarak trombinin pıhtılaşmasını önleyen hirudinden oluşur.
• Damar genişleticiler: Bu maddeler histamine benzer ve atardamarlarınızı genişleterek kan akışını artırır.
• Anestezikler: Sülük ısırıkları ağrısızdır ve birçok insan, tükürüklerinin anestezik maddeler içerdiğine inanmaktadır.
• Antienflamatuarlar
• Antimikrobikler
• Proteinaz engelleyiciler

Tıbbi sülük kullanımı

Sülüklerle yapılan tıbbi tedavilere aynı zamanda “sülük tedavisi” de denir. İnsanlar sülükleri nemli bir bezle kaplı cam kavanozlarda serin bir yerde saklarlar. Sülükleri hava geçirmez bir kavanoza koyamazsınız.

Onları kavanozdan çıkarırken, kaçmadıklarından emin olmak için cımbız ve daha küçük bir cam kavanoz kullanın ve doğru yere yerleştirin. Üstüne yerleştirmek istediğiniz derinin de temiz olması gerekir. Sülük emmiyorsa, cildinize biraz şeker su koyabilirsiniz.

Bir sülüğü çıkardıktan sonra (doyduktan sonra bırakacaktır), yara birkaç saat açık kalacaktır. Bu yüzden, yaraya uygulamak için elinizde bir miktar pamuk bulunması gerekir. Ertesi gün çıkarın ve yaranın durumunu kontrol ettikten sonra yenisini yerleştirin.

Şişmiş alan birkaç gün sonra çok daha iyi görünecektir. Eğer sülük doyduktan sonra bırakmadıysa, bölgeye biraz tuzlu su koymalısınız. Bu kurtulmasını kolaylaştırır ve onu çekerek çıkarmak zorunda kalmayacağınız için enfeksiyon riskinden de kaçınmış olursunuz.

Tıbbi sülükler sadece tek kullanımlıktır. Birini kullandıktan sonra, mühürlemeniz ve yakmanız gerekir. Sülük ısırığının bilinen bir enfeksiyon vakası yoktur.

Sülük tedavisinin kullanım alanları

İnsanların sülük tedavisini kullandıkları ana durumlardan bazıları:

• Eklem iltihabı
• Plastik cerrahi sonrası iyileşme
• Migren
• Trombozlu hemoroid
• Kronik egzama

Camino de Santiago‘daki (İspanya) hacıların gölet ve nehirlerde verdikleri molalarla ilgili eski bir hikaye vardır. Bu lokasyonları, uzun bir yolculuktan sonra dinlenmek ve yenilenmek için kullanırlardı. Ayrıca beklenmedik bir şekilde yardım aldılar. Sudaki sülükler şişliklerini hafifletti ve kanın pıhtılaşmasını önledi.

Sülük tedavisi: yararları ve uyarılar

Sülük tedavisinin yan etkileri veya bilinen olumsuz sonuçları yoktur. Aynı zamanda güvenli ve tamamen zararsızdır. Fakat sülük tedavisi yapmak istemeyebileceğiniz bazı durumlar vardır.

En büyük uyarılardan biri, zayıf bağışıklık sistemi veya arteriyel yetmezliği olan insanlar üzerinde uygulanmamasıdır. Aeromonas hydrophilia bakterilerinden enfeksiyon kapma riski de vardır. Bu bakterilerin şifalı sülük ile simbiyotik bir ilişkisi vardır. Bakteriler bağırsaklarında yaşar ve sülüklerin kanı sindirmesine yardımcı olan bir enzim sağlar.

Bahsetmemiz gereken son şey: Başka hiçbir şey işe yaramadığında, sülük tedavisi son çare olmalıdır. Ayrıca hastaya tüm bilgileri vermek ve iznini almak da oldukça önemlidir. Yalnızca hastanede gerçekleştirilmesi gereken bir prosedür olduğunu da belirtmeniz gerekir.