Mürenler ve İnanılmaz Farinjiyal Çeneleri

Yazan ve doğrulayan biyokimya Luz Eduviges Thomas-Romero

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Muraenidae ailesinin tüm türleri Müren balığı olarak bilinir. Hepsi bir yılan balığı görünümüne sahiptir. Yani uzun ve silindirik bir gövdeleri vardır. Şu anda 16 cinse dağılmış, bilinen yaklaşık 200 türü vardır.

Devasa sayılabilecek en büyük tür olan Satura de Strophidon, dört metreye kadar ulaşabilir. Bu balıklar kayalık yarıklarda yaşar ve etoburdur. Aslında bakarsanız, keskin bir koku alma duyusuna sahip oldukları için hatasız avcılardır.

Bu güzel yaratıklar, durduk yere ve sık sık ağızlarını açıp dişlerini gösterdikleri için saldırgan olarak ün kazanmışlardır. Ancak bunu, solungaçları oldukça küçük olduğundan suyu içeri itmeleri gerektiği için yaparlar.

Müren Balıkları Nerede Yaşar?

Bu balık familyasının dağılımı çok çeşitlidir. Müren balıkları yüzeyden 100 metreye kadar değişen derinliklerde yaşayabilir.

Zamanlarının çoğunu çatlaklarda ve küçük mağaralarda saklanarak geçirdikleri bilinmektedir. Müren türlerinin çoğu, özellikle mercan resiflerinin bulunduğu bölgelerde ve ılık sularda bulunur. Bu nedenle tropikal, subtropikal ve ılıman denizlerde yaşarlar. Tuzlu sularda da birçok Müren balığı türü bulmak mümkün olsa da, tatlı su alanlarına çok az deniz türü girebilmektedir.

İstisna olarak bu iki türün varlığına dikkat çekmek önemlidir: Gymnothorax polyuranodon ve Echidna rhodochilus.

Müren Balıkları Nasıl Tanınır?

Daha önce de belirtildiği gibi vücutları uzundur. Ek olarak, çift yüzgeçleri yoktur. Pulsuz, pürüzsüz ve kalın bir ciltleri vardır. Ayrıca, genellikle küçük bir delik gibi görünen çok dar ince yarıklara sahiptirler.

Kahverengimsi veya siyahımsı mor ten rengi yaygın olarak görülür. Ancak tropikal türler genellikle parlak veya açık desenlere sahiptir. Bazı türlerde bu desenler ağız içinde devam eder.

Bu balıkların güçlü, köşeli bir gövdesi vardır ve özellikle alt tarafları biraz düzdür. Kısa, masif kafaları ve bir ila üç yan gözeneği olan yuvarlak profilleriyle öne çıkarlar.

Çok sayıda uzun ve keskin dişleri, geniş ağızları birçok farklı yılan balığı türünde dikkat çekici bir özelliktir.

Göründükleri Kadar Acımasızlar Mı?

Müren balıklarının özellikle görünüşleri nedeniyle saldırgan balıklar olduğu yaygın bir fikirdir. Gerçekteyse, sadece tehdit altında hissettiklerinde kendilerini savunmak için saldırırlar.

Aslında, mürenler yarıklarda saklanırlar ve saldırmak yerine insanlardan kaçmayı tercih ederler. Çoğu saldırı, güçlü tepki verdikleri yuvalarının rahatsızlıklarından kaynaklanır.

Saldırıların dalış gezilerinde ve müren balıklarını beslemeye yönelik turistik faaliyetler sırasında da meydana geldiğini söylemek yanlış olmaz. Müren balıklarının görüşlerinin zayıf olması ve çoğunlukla yemeklerini kokusuna göre bulmaları oldukça ilginçtir. Bu nedenle elle beslemek yiyeceklerini ayırt etmelerini zorlaştırır. Büyük Set Resifi gibi bazı yerlerde bu etkinlik yasaklanmıştır.

Çok bilinmeyen bir gerçekse, bu balığın pulsuz derisinin genellikle parazitlerin hedefi olduğudur. Bu nedenle bazı müren balıkları dalgıçların varlığına alışabilir ve vücutlarını onlara sürtmeye çalışabilir hatta okşanmayı bile isteyebilir.

Müren Balıkları Zehirli Mi?

Bazı bölgelerde yemek için müren balığı avlamak yaygın olsa da, bazı türler toksin üretir. Sahip oldukları bu toksin, pişirmeye dayanıklı ciguatera‘dır.

Ciguatera, zooplanktonun bir parçası olan bir dinoflagellat (Gambierdiscusxicus) tarafından üretilen başka bir toksin olan maitotoksini metabolize etmekten gelir. Balık dinoflagellatı yuttuğunda, öncü toksin metabolize olur ve ortaya çıkan madde daha yüksek trofik seviyelerde birikir.

Uzmanlara göre, bu mekanizma potansiyel yırtıcılardan gelen tehditlere evrimsel bir yanıt olabilir. Bazı türlerde derilerinin koruyucu mukusunun bu toksini salgılaması oldukça ilginçtir.

Müren Balıklarının Muhteşem Farinjiyal Çeneleri

Bu balıklarda ağız içleri derindir ve çok sayıda dişleri vardır. Balığın çene kenarında bulunan normal dişlerine ek olarak, birçok türün sözde farinjiyal çeneleri vardır.

Bu farinjiyal çenelerin kemik tabanı yoktur ve sadece kas bağları ile korunurlar. Normal çene ve dişlere çok benzemeleri oldukça ilginçtir.

Müren balığı beslenirken çeneleriyle avını yakalayıp ağızlarına doğru götürür ve boğazlarına doğru ilerletir.

Müren balıkları, avlarını bu şekilde aktif olarak yakalamak ve tutmak için farinjiyal çenelerini kullanan bilinen tek hayvanlardır.

Beslenme

Müren balıkları etoburdur ve fırsatçı avcılar gibi davranırlar. Genel olarak küçük balıklar, ahtapot, kalamar, mürekkep balığı ve kabuklu deniz canlılarıyla beslenirler. Dahası, onların besinlerini avlayan az sayıda yırtıcı vardır. Bunlar sadece orfoz, barakuda ve deniz yılanı gibi türlerdir.

Resiflerde mercan orfozları (Plectropomus pessuliferus) avlanmak için kendilerini dev müren yılanlarıyla ilişkilendirebilirler. Bu işbirliğine dayalı av stratejisi, müren balıklarının orfozların erişemeyeceği nişlerden avlarını çıkarmalarına olanak tanır.

Koruma Durumu ve Ekolojik Rol

Çalışmalar, Gymnothorax spp cinsinin müren balığı olduğunu göstermektedir. İstilacı aslan balığı türlerinin doğal avcıları olarak davranabilirler. Muranidae ailesini küresel ölçekte etkileyen bilinen önemli bir tehdit yoktur.

Bununla birlikte mercan resiflerinin habitatlarında meydana gelen değişiklikler, nüfuslarının azalmasına etkili olabiliyor.

Bu bağlamda, birçok müren balığı türü En Az Önem Arz Eden (Least-Concern, LC) tür olarak kabul edilir. Öte yandan, toksin üretimi tüm türlerin genel bir özelliği değildir. Bu nedenle bazı türleri insan tüketimi için avlanır.

Bununla birlikte, ticari sömürü için değeri oldukça azdır. Bu nedenle, bu türlerin korunması için özel bir koruma önlemi yoktur.