Ölümden Dönen Bir Balinanın Hikayesi

Yazan ve doğrulayan biyolog Ana Díaz Maqueda

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Deniz memelilerinin karaya oturması veya karaya vurması olarak bilinen olay, son dönemde giderek daha yaygın hale geliyor. Çoğu durumda, hayvanlar sahillere ölü olarak vurmuş oluyor. Bununla birlikte, bugünkü yazımızda, size birkaç ay önce İngiltere’nin Hartlepool açıklarında kesin gözüyle bakılan bir ölümden dönen bir balinadan bahsedeceğiz.

Peki, bu minke balinası (Balaenoptera acuto-rostrata) bu durumdan nasıl kurtuldu? O bölgedeki sahil güvenlik ekibinin ve İngiliz Dalgıçlar Deniz Canlılarını Kurtarma ekibinin (British Divers Marine Life Rescue – BDMLR) hızlı ve koordineli eylemleri, bu balinayı başarıyla kurtarmanın kilit noktası oldu.

Ölümden dönen balina

Birçok deniz hayvanı, yemek, daha sıcak sular bulmak, yönelim bozukluğu vb. çeşitli nedenlerle sahillere geliyorlar. Çoğu daha derin sulara geri dönmeyi başarsa da, bazıları bunu yapamıyor.

2 Ağustos sabahı, yaklaşık olarak saat 11: 00’de, Hartlepool sahiline son derece yakın bir yerde, kıyıya vurma riski taşıyan bir minke balinası görüldü. Hayvanı ilk gören sahil güvenlik görevlileri, kurtarma uzmanları olan BDMLR ekibine haber verdi.

Bu ekip olay yerine doğru yol alırken, yerel sahil güvenlik görevlileri de, deniz memelileri konusunda uzmanlaşmış bir veteriner ekibi ile birlikte balinanın yanında kaldılar. Veterinerler, balinanın doğrudan serbest bırakılabileceğinden ve bir kurtarma merkezine gitmesine gerek olmadığından emin olmak için genel bir kontrol yaptılar.

BDMLR, onu izleyebilmek ve yaşamsal belirtilerinin optimal olduğunu doğrulayabilmek için hayvanı kıyıya yakın tutmaya çalıştı. Bununla birlikte, tabii ki, balinanın başka planları vardı. Böylece, balina, olabildiğince çabuk dönüş yapıp derin sulara yöneldi.

Ona müdahale eden ekipler, bu çabalarının sonunda, onu kurtarmayı başarmış oldular! Bunları yapmış olmasalardı, büyük olasılıkla balina yorgunluk veya yönelim bozukluğu nedeniyle derin suya dönemeyecekti.

Deniz memelileri neden karaya oturur veya kıyıya vurur?

Bu, balinaların göç yolları nedeniyle bazılarında diğerlerinden daha sık olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki sahillerde mahsur kaldıklarında meydana gelen bir durum.

Deniz memelilerinin karaya oturması veya kıyıya vurmasıyla ilgili mevcut sorunun ana nedeni insan aktiviteleri olsa da, başka nedenler de var.

Bir balina çok hastalandığında veya öldüğünde, akıntılar ve gelgitler nedeniyle kıyıya vurması olayının görülmesi daha kolay olacaktır. Aynı şey, güçlerini yitirdiklerinde istedikleri şekilde yüzemeyen veya gruplarını takip edemeyecek kadar ciddi şekilde yaralanmış veya hastalanmış hayvanlara da olur.

Öte yandan, bazen navigasyon sorunları nedeniyle de bu tür durumlar ortaya çıkar. Balinalar, diğer deniz memelileri gibi, ekolokasyon mekanizmasını kullanarak kendilerini yönlendiriyorlar.

Kuvvetli bir fırtınadan sonra veya kumun suyu bulandıracağı kadar ince olduğu sığ alanlarda, ekolokasyon sistemi başarısız olur ve hayvan yönünü şaşırabilir.

Aynı şekilde, açık denizlerdeki gemilerin gürültüsü veya denizlerin içinden geçen dev su altı boru hatları, gelişmiş balina sonarının bile çalışmasını da engelleyebiliyor.

En yaygın sorunlardan biri, ister aktif olarak kullanılanlardan, ister terk edilmiş olsun, balık ağlarına yanlışlıkla dolanmaları oluyor. Bu insan atığı, balinayı tamamen hareketsiz hale getirebiliyor veya onu ağır şekilde yaralayabiliyor.

Hartlepool kıyılarında kurtarılan bu balinanın karaya oturmasının nedenleri ise bilinmiyor. Görünüşe göre, bu hayvan hiç yaralanmamış. Böylece uzmanlar, bu hayvanın başına gelenlerin yönelim bozukluğundan kaynaklandığına inanıyor.

Karaya oturmuş bir deniz hayvanına denk gelirseniz ne yapmalısınız?

Birçok ülke, diğer türlerin yanı sıra deniz memelileri, kaplumbağalar ve köpekbalıkları gibi deniz hayvanlarını sıkı bir şekilde koruyor. Bu hayvanlardan birine rastlarsanız, yapmanız gereken ilk şey yetkili makamlara haber vermek olmalı.

Onlar olay yerine doğru yol alırken, hayvanın susuz kalmamasını sağlayabilirsiniz (eğer bir deniz memelisiyse). Mümkün olduğunca sessiz olmaya çalışın. Sürüngenler söz konusu olduğunda ise, onları güvenli bir mesafeden izlemek en iyisi.

Hayvanı asla denize geri döndürmemelisiniz. Bunun nedeni muhtemelen bir sorun nedeniyle karaya vurmuş olması veya karada mahsur kalması, yani, aslında bu durumda olması, kalifiye bir veteriner tarafından görülmesi gerektiği anlamına geliyor.

Ölü bir hayvan bulursanız, ona dokunmamalısınız. Hemen yetkililere haber verin. Sonraki otopsi, popülasyonları ve üzerlerindeki tehditleri incelemek için birçok önemli veri sunacaktır.

Bu yazımızda bahsettiğimiz tarzdaki bir ölümden dönen balina vakası, deniz memelilerinin karaya oturması durumunda tam olarak ne yapılması gerektiğinin mükemmel bir örneği. Yetkililerin hızlı ve doğru hareketleri, bu deniz memelisinin tekrar özgürce yüzmesine izin vermiş görünüyor.