İnsanı Hayrete Düşüren Kral Kelebeği Göçü

Yazan ve doğrulayan biyokimya Luz Eduviges Thomas-Romero

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Kral kelebeği larvası (Danaus Plexippus), çıktıkları yumurtanın kabuğunu yer. Tüm kral kelebeği larvaları, üzerinde doğdukları pamuk filizi ile beslenir; ancak bazıları, daha sıcak topraklara olan meşhur efsanevi yolcuğuna çıkamaz.

Kral kelebeği göçünün en önemli özelliği, yetişkin göçmenlerin ender rastlanan uzun ömrüdür. “Methuselah” nesli, Ağustos / Eylül’den Mart’a, yaklaşık dokuz ay süren uzun bir ömre sahiptir ve oldukça dayanıklı bir nesildir. Yaz doğumlu emsalleri ise tam tersine, yetişkin olarak iki aydan az yaşamaları beklenir.

Kral kelebekleri, yıllık bir “Methuselah” nesline sahiptir

Yetişkin göçmen kelebekler, üreme diyapozuna girer. Yani gençlik hormonu sentezinin supresyonu sonucu erkek ve dişi üreme gelişimi duraksar.

Bu yüzden kral kelebeğinin göç boyunca uzun ömürlü olması iki faktörle ilgilidir:

• Endokrin düzenlemesi
• Yolculuk sırasında dinlenme alanlarının çevresel özellikleri

Seyahat rotası

Bu kelebek, Kanada ve ABD’nin kuzeyinden orta Meksika’nın Oyamel ormanlarına kadar yaklaşık 4000 km. boyunca seyahat edebilir ve bu özellikleri sayesinde gidiş-dönüş yapabilmektedir.

Genellikle göç, her yıl Ekim ayı civarında başlar fakat sıcaklık düşerse daha erken de başlayabilir. Bu kelebekler, seyahatleri boyunca Meksika’da çiftleşmeye başlar ve daha sonra bahar mevsiminde, Mart ayının ortasında kuzeye geri döner. Artık Google Earth üzerinden kral kelebeklerinin seyahatlerini görebilmeniz mümkün.

Dahası, “Methuselah” olarak bilinen kral kelebeklerinin göçmen nesli, kuzeyden güneye gidiş- dönüş olmak üzere yolculuklarını tamamlar.

Kral kelebeği kışlama alanlarını nasıl bulur?

Böceklerdeki oryantasyonu hala anlamıyoruz ancak kral kelebeğindeki bu mekanizma bilhassa esrarengiz. Orta Meksika dağlarındaki varış noktaları olan küçük bölgenin coğrafi konumunu nasıl belirlediler?

Yapmamız gereken ilk şey, bilginin nesilden nesle aktarılması fikrini reddetmektir, çünkü kelebek sadece her beş nesilde bir göç eder. Bu yüzden kral kelebekleri, kış uykusu alanlarını bulmaları amacıyla hislerine güvenmelidir.

Bilim, bazı hayvanların güneşi, ayı ve yıldızları ve hatta dünyanın manyetik alanını kullandıklarını gözler önüne seriyor. Diğerleri yer işaretlerini (dağ sıraları veya su kütleleri), polarize ışık, kızılötesi enerji algısı veya bu sinyallerin bazı kombinasyonlarını kullanabilir. İlk ikisi büyük olasılıkla kral kelebek tarafından kullanılır.

Kral kelebekleri, her yıl daha sıcak bir iklime sahip olan 4000 km. uzaklıktaki bir yere göç eden tek böceklerdir.

Kral kelebekleri nereye gider?

Kuzey Amerika’nın doğusunda yaşayan kral kelebeklerinin, Meksika‘nın Sierra Madre Dağları’nda ikinci bir evleri var. Bununla birlikte Kuzey Amerika’nın batısında yaşayan tüm kral kelebeklerinin %5 ile %10’u, kış mevsimini Kaliforniya’da geçirir.

Kışı geçirdikleri yer hakkında bu kadar özel olan nedir?

Oyamel ormanının dağ yamaçları, kelebekler için ideal bir mikro iklim sağlar. Oradaki sıcaklık oranı, 0-15°C arası değişir. Bazen krallar, sıcaklar bu oranlardan daha düşük olduğunda kendi yağ rezervlerini kullanmak durumunda kalır.

Oyamel ormanlarındaki nem, kralların enerjilerini muhafaza etmelerine izin vererek kurumamalarını sağlar. Oyamel (Abies religiosa), Meksika’nın orta ve güney dağlarına özgü bir köknar ağacıdır. Pinaceae familyasına ait bir kozalaklı ağaçtır ve Meksika’nın kış uykusu alanlarında tercih edilen kral kelebeği ağacıdır.

Yıllık kral kelebeği toplantısının bir amacı var

Son olarak bu böceklerin sıcak kalmak için birlikte gruplaşmaları, ilgi çekici bir bilgidir. On binlerce kral, tek bir ağaçta kolayca gruplaşabilir. Her kelebek, yaklaşık 0,2 ile 0,7 gram ağırlığındadır; ancak elbette ki on binlercesi çok fazla ağırlaşır. Yine de bazen dallar kırılsa da genellikle oyamel ağaçları, kelebek kümelerini destekleyebilir.

Aynı zamanda krallar, nam-ı diğer monark kelebeği, sadece gündüzleri seyahat eder, geceleri ise bir sığınağa ihtiyaç duyar ve bu yüzden de dinlenme yerlerinde toplanır. Bu amaçla genellikle çam, köknar ve sedirleri seçerler. Bunun nedeni, bu ağaçların sıcaklık ve nemi ölçen kalın kanopilere sahip olmasıdır. Sabahları ise krallar, kendilerini ısıtmak için güneşlenir.