Çayır Yılanı: Su ve Kara Arasında Bir Yaşam

Çayır yılanı daha genel bir görünüme sahip olsa da oldukça etkileyici özellik ve davranışlara sahiptir.
Çayır Yılanı: Su ve Kara Arasında Bir Yaşam
Samuel Sanchez

Yazan ve doğrulayan biyolog Samuel Sanchez.

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Çayır yılanı, küpeli yılan ve yarısucul yılan Natrix matrix Latince isimli yılanın genel olarak kullanılan adlarıdır. Bu arkadaş canlısı görünüme sahip yılan İngiltere’den Sibirya’daki Baykal Gölü’ne dek Avrupa’da görülen bir yılan türüdür. Ekolojik adaptasyonu çok mükemmel seviyelerde olduğu için farklı farklı habitatlarda yaşayabilirler.

Bu meraklı sürüngen İber Yarımadası, Fransa, İtalya ve daha pek çok Avrupa ülkesinde bulunur. Bundan ötürü Avrupa kıtasının tipik türlerinden biridir. İnsanlarla oldukça uzun bir süredir bir arada yaşamalarına rağmen çoğu insan bu yılanı tanımaz ve hatta gördüklerinde korkup hayatları için endişe edebilirler.

Korkmaya hiç gerek yok çünkü burada tamamen kendi halinde canlılardan söz ediyoruz. Yani onu tutma cesaretine sahip bir insana en fazla yapacağı şey üstüne dışkısını yapmak olacaktır. Bu yaygın yılan türü hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak istiyorsanız okumaya devam edin.

Bu Yılan Türünü Diğerlerinden Nasıl Ayırırız?

Avrupa’da yaşayan ya da bulunmuş okuyucularımız doğa yürüyüşlerinde bu yılanlara rastlamış olabilirler. Örneğin Almanya’da hektar başına 3.6 hayvan düştüğünü biliyoruz. Diğer bir deyişle, bir metrekareye iki buçuk hayvan. Çayır yılanlarını şu şekilde ayırt edebilirsiniz:

  • İki metreye kadar rastlanabilen boylarıyla çayır yılanları görece büyük sürüngenlerdir. Standart boyları da yüz yirmi santimetrenin altındadır.
  • Renkleri de farklılaşmaktadır fakat tonları genellikle koyu yeşilden açık kahverengiye değişmektedir.
  • Sırtında vücudu boyunca üç ile altı şerit şeklinde sıralanmış siyah benekleri bulunmaktadır.
  • Beneklerden oluşan bu şerit halindeki siyah çizgilerin etrafı beyaz bir halkayla çevirilidir. Bu karakteristik özelliğinden ötürü de küpeli yılan ismiyle de anılmaktadır.

Bu son özellik genç yılanlara hastır. Çünkü yılanlar yetişkinliğe eriştiklerinde bu halka yok olmaktadır.

Ayırt etmesi kolay değil mi? Pek aşina değilseniz bu yılanları yakın akrabaları olan Natrix maura ile karıştırabilirsiniz. En ayırt edici özellikleri boylarıdır. Zira Natrix mauralar 75 santimetreyi aşmazlar.

Uzun çayır yılanı
Boyunlarındaki halka bu türün ayırt edici özelliklerindendir.

Çayır Yılanı Nerelerde Yaşar?

Çayır yılanları büyük çoğunlukla yetişkin amfibi hayvanlarla (%60 ya da daha fazla oranda bu şekilde beslenirler.), balık, iribaş, solucan ve diğer küçük omurgalılarla beslenirler. Su kaynakları, kuyu, göl ve insan yapımı sarnıçlarda gezmeyi sevdikleri için genellikle bu tarz su canlılarını tüketmeye daha eğilimlidirler.

Çayır yılanları harika yüzme becerileri ile serinlemek ya da üremek için geldikleri su kaynaklarında kuyruksuz amfibi hayvanların korkulu rüyası olurlar.

Epidalea calamita gibi bazı kara kurbağaları bu yılanların yaydığı kimyasal sinyalleri tanıyabildikleri için rekabet ve avlanma bağlamında avantajlıdırlar. Bundan ötürü, ölümlerine yol açacağını bildiklerinden bu yılanın koku bıraktığı yerlerden uzak dururlar.

Diğer sürüngenler gibi çayır yılanları da Avrupa’da ocak aylarında soğuk ortam pek elverişli olmadığı için kış uykusuna yatarlar. Nisan ve mayıs aylarında havaların ısınması ve üreme güdüleriyle yuvalarından çıkarlar. Temmuz ayında yumurtlamış olurlar ve bu yumurtalar yaklaşık on hafta içinde çatlar.

İlginç Bir Savunma Stratejisi

Çayır yılanlarının zehri yoktur, bundan dolayı yırtıcılarla mücadele etmeleri gerekir. Yetişkinler genellikle kaçmaya çalışır fakat köşeye sıkıştırılırlarsa bazı özel davranışlar sergileyebilirler. Bu davranışlardan ikisi şu şekildedir:

  • Köşeye sıkıştırıldıklarında vücutlarını spiral şekline getirir ve kafalarını alçaltır, üçgen şeklini alırlar. Sonrasında burunlarından solumaya başlar ve ağızları kapalı bir şekilde saldırı taklidi yaparlar. Böylelikle zehirli olan engerek yılanlarının davranışlarını taklit eder ve şekillerine bürünürler.
  • Bu işe yaramazsa ve yırtıcıları kandıramazlarsa daha keskin bir strateji benimser ve ölü taklidi yaparlar. Bu sürüngenler yırtıcıların ilgisi dağılsın diye ölü taklidi yapma yolunu izlerler. Bunu yapmak için kafalarını yere atar, ağızlarını açar ve kaslarını serbest bırakırlar.

Çayır Yılanı: Kendi Halinde ve Büyücüleyici

Gördüğümüz üzere, en yaygın rastlanan canlılar bile onlara durup bakmadığımız zaman büyüleyiciliklerini yitirirler.  Bahçelerde ve su kaynaklarında sıklıkla rastlanan çayır yılanlarının böyle karmaşık davranışlar sergileyebileceklerini nereden bilebilirdik? Doğada tüm canlılar hayatta kalabilmek için içgüdülerini en yoğun şekilde kullanmaya gayret ederler.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.



Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.