Veteriner İmmünolojisi: Hastalıkların Önlenmesi ve Tedavisi
‘Veteriner immünolojisi’ kelimelerini duyduğunuzda, aklınıza evcil hayvanınızın alerjileri gelebilir. Belki de kireçlenme gibi bir şeyle ilişkilendiriyor olabilirsiniz. Aslında, bu branş hayvan sağlığının tüm alanlarına dokunur, ancak özellikle bulaşıcı ve otoimmün hastalıkların teşhisi, önlenmesi, tedavisi ve kontrolü ile ilgilidir.
Sadece ev hayvanları ile de ilgilenmez. Bu alanda çalışan veterinerler ayrıca çiftlik hayvanları, vahşi hayvanlar ve hatta bilimsel araştırmalarda kullanılan hayvanlarla da çalışırlar.
Günümüzde, ‘bağışıklık sistemi’, ‘aşılar’ ve ‘yaygınlık’ gibi terimler her yerdedir. Pek çok insanın bilmediği şey, bu disipline adanmış bir veteriner hekimliği dalı da olmasıdır. Bugün, veterinerlik immünolojisi branşına daha yakından bakacağız.
Aşılar veteriner immünolojisi branşının bir ürünüdür
Hayvanlarda hastalıkların yaygınlığı hem üremeleri hem de halk sağlığı için bir tehdit oluşturmaktadır. Keşfedilmelerinden bu yana aşılar çeşitli bulaşıcı hayvan hastalıklarının kontrolünde kilit rol oynamıştır. Muhtemelen aklınıza gelebilecek bariz örnekler, her ikisi de insanları enfekte edebilen zoonotik hastalıklar olan influenza A veya domuz gribi olabilir.
Etkili bir aşılama stratejisi elde etmek için aşının kalitesi ve uygulama yöntemi gibi çeşitli faktörlere dikkat edilmesi gerekmektedir. Örneğin kandaki antikorların varlığını doğrulayarak, doğru çalışıp çalışmadığını kontrol etmek de önemlidir.
Bu nedenle, veteriner immünolojisi, tüm bu sorunların yanı sıra yeni aşıların geliştirilmesi ve destekleyicilerin önceki aşılamalar üzerindeki etkisi ile ilgilidir.
Evcil hayvanlarda ve çiftlik hayvanlarında veteriner immünolojisi
Bir hayvanın bağışıklık sistemi vücudu korumak için çeşitli mekanizmalar kullanır. İlk olarak, enfeksiyona maruz kalmadan önce vücutta mevcut olan her şey doğal bağışıklık sistemi olarak nitelendirilmektedir. Bu faktörler şunlardır:
- Deri ve mukoza gibi fiziksel engeller
- Kompleman sistemi gibi kandaki moleküller
- Zararlı hücreleri veya bakterileri yutan fagositler
- İnterferonlar gibi kanda dolaşan ve bağışıklık yanıtını yönlendiren proteinler olan sitokinler
Daha sonra, enfeksiyona maruz kalma ile endüklenen veya uyarılan mekanizmalardan oluşan uyarlanabilir bağışıklık sistemi bulunur. Söz konusu enfeksiyona spesifik olarak tepki verirler. Vücudun olası enfeksiyonlardan korunmasında aşılar bu şekilde etkili olabilir.
Aşılar bağışıklık sistemini bir enfeksiyonun zayıflamış veya deaktive edilmiş formlarına maruz bırakır. Hayvanın vücudu daha sonra önceden enfekte olmaya ihtiyaç duymadan enfeksiyonu tanıyabilir ve onunla savaşabilir.
Tanı alanında, veteriner immünolojisi, seroloji kullanarak virüsler, bakteriler ve parazitler gibi patojenlerin saptanması ile ilgilenir. Ayrıca yeni teşhis yöntemleri geliştirmeyi ve antibiyotiklere duyarlılığı belirlemek için laboratuvar süreçlerini kullanmayı hedeflemektedir.
İmmünoloji, yaşamlarının her aşamasında hayvanlar için hayati önem taşır
Bağışıklık sistemindeki küçük farklılıklar, genç hayvanlar için yaşam ve ölüm arasındaki fark olabilir. Örneğin geviş getiren hayvanlar, antikorlar olmadan doğarlar. Çünkü plasenta antikorların annenin kanından geçmesine izin vermez. Sonuç olarak, annelerinin sütünde bulunan kolostrumdan aldıkları IgA tipi antikorlara oldukça bağımlıdırlar.
Bağışıklık hastalıkları
Bazen bağışıklık tepkisinin kendisi olumsuz etkilere neden olabilir. Alerjiler bunun klasik bir örneğidir. Diğer potansiyel sonuçlar arasında eklem iltihabı, keçi artrit ensefaliti ve köpek distemper gibi enfeksiyonlar bulunur.
Günümüz biyoteknolojisi ve bağışıklık sistemini daha iyi anlamamız çok etkili aşılar geliştirmemize olanak sağladı. Koronavirüs pandemisinin gösterdiği gibi, vahşi doğada bulaşıcı ajanların tespiti ve yönetimi gelecekteki viral salgınları yönetmek için çok önemli olabilir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Charley, B. (1996). The immunology of domestic animals: its present and future. Veterinary immunology and immunopathology, 54(1-4), 3-6.
- Schmitt, B., & Henderson, L. (2005). Diagnostic tools for animal diseases. Revue scientifique et technique-Office international des épizooties, 24(1), 243.