Kelebekler Kanatlarının Rengini Değiştirebilir mi?
Özgür yaşamak, bir ekosistemi oluşturan tüm türler için bitmek tükenmek bilmeyen bir hayatta kalma mücadelesidir. Bu nedenle bazıları, özellikle böcekler, kanatlarının rengini değiştiren kelebekler gibi, avcılardan kaçınmak için inanılmaz teknikler geliştirmiştir.
Aşağıda göreceğiniz bazı kelebeklerin durumu budur. Yakın zamana kadar, bu hayvanların renk çeşitliliği, insanların yıllardır çözemediği bir gizemdi. Son zamanlarda, bazı Lepidopteranların kanatlarının esnekliğini açıklayan bir dizi ilginç keşif yapıldı.
Kelebekler kanatlarının rengini değiştirebilir mi?
Bu sorunun cevabı şaşırtıcı bir şekilde evet. Bu, çıplak gözle gözlemleyebileceğimiz bir şey değil ve bu yüzden bir omurgasız kadar basit bir canlının renk değiştirebileceğini düşünmek zor.
Bu yeteneğin işlevi, tahmin edilebileceği gibi, yırtıcıları kandırmaktır. Bu fenomeni araştıran uzmanlar, kuşlar tarafından reddedilen kral kelebeği gibi diğer türleri taklit etmek için kanatlarının rengini değiştiren Heliconius Numata türüne odaklandı.
Heliconius cinsine ait kelebek türlerinin birbirlerini taklit ettikleri bilinmektedir, bu nedenle çalışma konusu bunlardır.
Bu yetenek, parlak renkler veya zehir gibi yırtıcıları iten özelliklere sahip farklı türlerin görünüşlerini birbirine benzeyecek şekilde değiştirdiği Müllerian taklitçiliği olarak bilinir.
Peki kanatlarının rengini nasıl değiştirebiliyorlar?
Bu taklitçiliğin nasıl çalıştığını öğrenmek için araştırmacılar, Heliconius numata’nın kanat modellerinden sorumlu kromozomal bölgeyi bulup sıraladılar.
JSTOR portalında yayınlanan bu çalışma sırasında, bilim insanları, varyasyon modelinin, kombinasyonu taklit etmeyi destekleyen ve aynı zamanda, mimetik olmayan modeller üreten kombinasyonları önleyen birkaç gen tarafından kontrol edildiğini gözlemleyebildiler.
Çalışma ayrıca, bu türün DNA’sında aynı kromozomun 3 versiyonunun bir arada bulunduğunu ve her versiyonun kanatların modelini farklı şekillerde kontrol ettiğini buldu. Bu ne anlama geliyor? Genom aynı genetik yüke sahip olmalarına rağmen birbirinden tamamen farklı görünen kelebeklerin doğmasına izin veriyor.
Değişen ortamlarda taklit
Heliconius numata türü, hayatta kalmasını sağlamak için kanatlarının rengini değiştiren tek kelebek değil. Ayrıca bu teknik sadece avcılarla değil çevreyle de etkileşime dayalıdır.
Bunun açık bir örneği, 19. yüzyılda İngiltere’de Sanayi Devrimi döneminde siyah kanatlı güvelerin ortaya çıkmasıydı. 2011 yılında Liverpool Üniversitesinde yapılan bir araştırma, huş kelebeğinin (Biston betularia), endüstri isiyle kaplı ağaç gövdelerinde kendini kamufle etmek için kanatlarının rengini değiştirdiğini ortaya çıkardı.
Bu çalışma, insanın çevreye müdahalesinin tüm ekosistemi etkilediğinin gösterilmesinin temellerinden birini attı. Bu kelebekler, sonunda kurumsuz huş ağaçlarına indiklerinde, avcılar tarafından açıkça görülebilmeye başladılar ve sonunda bu nedenle nüfusları önemli derecede azaldı.
İnsan, uzun vadede bir türün fenotipik dengesini de değiştirebilir.
Sonuçlar: Günümüzde kelebeklerin korunması
Kelebekler, diğer birçok böcek gibi, çevrenin dengesini korumak için gereklidir. İşlevleri tozlayıcı olarak hayati öneme sahiptir ve diğer türler için besin görevi görürler. Tek başına bu bile bize onların korunması için savaşmanın gerekli olduğunu göstermelidir.
Kirlilik ve iklim değişikliği kelebek popülasyonlarını en çok etkileyen faktörlerdir. Pek çok ülke, hangilerinin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olabileceğini bulmak için türlerin sayımı da dahil olmak üzere, bu lepidoptera için koruma programlarına çoktan başladı.
Yeni nesillerin çevresel ve sosyal eğitimi, aramızda uçan bu lepidopteraların canlı renklerini korumanın anahtarıdır. Son bir yansıma gereklidir: Kelebekler kanatlarının rengini değiştirmeye karar verirse, bunun insan müdahalesinden kaynaklanmamasını sağlamalıyız.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Brown Jr, K. S., & Benson, W. W. (1974). Adaptive polymorphism associated with multiple Müllerian mimicry in Heliconius numata (Lepid. Nymph.). Biotropica, 205-228.
- Müller, F. (1879) Ituna and Thyridia; a remarkable case of mimicry in butterflies. (R. Meldola translation) Proclamations of the Entomological Society of London 1879:20-29.
- van’t Hof, A. E., Edmonds, N., Dalíková, M., Marec, F., & Saccheri, I. J. (2011). Industrial melanism in British peppered moths has a singular and recent mutational origin. Science, 332(6032), 958-960.